ડાંગ જિલ્લાના ખેડૂતો આ વર્ષે ચોમાસુ પાકની રોપણી તો સમયસર પૂરી કરી દીધી છે, પરંતુ રાજ્ય સરકારની તરફથી મફત અથવા સબસિડી દરે મળવાનું બિયારણ અને રાસાયણિક ખાતર હજી સુધી તેમના હાથમાં નથી પહોંચ્યું. આ વિલંબને કારણે સરકારી ખજાનાના લાખો-કરોડો રૂપિયા ખેડૂતોને ન મળતાં આંધણ પડી રહ્યા છે અને ખેડૂતોમાં ગુસ્સો વ્યાપી રહ્યો છે.
વરસાદ આગમન સાથે જ શરૂ થઈ ગયું વાવેતર
ડાંગ જિલ્લામાં આ વર્ષે મે મહિનામાં જ કમોસમી વરસાદ શરૂ થઈ ગયો હતો, જે ચોમાસુ પાકની વાવણી માટે અનુકૂળ હતો. પરંપરાગત રીતે ચોમાસુ જૂનમાં શરૂ થાય છે, પરંતુ વરસાદ પહેલાં આવવાને કારણે ખેડૂતોએ જૂન મહિનામાં જ પોતાના ખેતરોમાં નાગલી, ડાંગર, અડદ, વરાઈ, તુવેર, મગફળી જેવા મુખ્ય પાકોનું વાવેતર કરી દીધું હતું. આમ, મોટાભાગના ખેડૂતોની રોપણીનું કામ પણ હવે પૂરું થઈ ચૂક્યું છે.
વિતરણમાં વિલંબ, સરકારી યોજનાઓનું આંધણ
આખું વાવેતર થઈ જવા છતાં, ડાંગ જિલ્ળા પંચાયતના ખેતીવાડી વિભાગ દ્વારા ખેડૂતોને બિયારણ અને રાસાયણિક ખાતરનું વિતરણ હજી શરૂ થયું નથી. ખેડૂતોના પાકના રોપા તૈયાર થઈ ગયા છે અને રોપણી પણ પૂરી થઈ ગઈ છે, પરંતુ સહાયક સામગ્રી ન મળવાથી તેમને આર્થિક નુકસાન થવાની શક્યતા છે.
હાલમાં, ખેતીવાડી વિભાગે ગુજકો (ગુજરાત સરકારની ઓનલાઇન પોર્ટલ) દ્વારા ડાંગની લોટસ એજન્સીના સંચાલકોને ઓગસ્ટ મહિનામાં ડાંગર અને નાગલીનું બિયારણ તથા રાસાયણિક ખાતર વિતરિત કરવાની જવાબદારી સોંપી છે. જોકે, ખેડૂતો દ્વારા વાવણી પહેલેથી જ પૂર્ણ કરી લીધેલી હોવાથી, આ સહાય હવે ખેડૂતોને નકામી બની રહી છે અને સરકારી ખજાનાના લાખો-કરોડો રૂપિયા આંધણ બની રહ્યા છે.
“ઓનલાઇન અરજી ન કરવા”નું કારણ
આ વિલંબ માટે ખેતીવાડી વિભાગના અધિકારીઓ ખેડૂતો દ્વારા ઓનલાઇન અરજી ન કરવાને કારણ ગણાવે છે. વિભાગના અધિકારી બાલુભાઈ પાસેથી મળેલી માહિતી અનુસાર, “ડાંગના ખેડૂતોએ ઓનલાઈન અરજી કરી ન હોવાથી હમણાં જ ખાતર-બિયારણનું વિતરણ શરૂ કરી રહ્યાં છીએ.”
જિલ્લા પંચાયતે માંગ્યો તપાસનો અહેવાલ
ખેડૂતોમાં વ્યાપી રહેલા આક્રોશ અને વિતરણ પ્રક્રિયામાં અવ્યવસ્થાના આરોપોને ધ્યાનમાં લેતાં ડાંગ જિલ્ળા પંચાયતના પ્રમુખ નિર્મળાબેન ગાઇને આ મુદ્દે તપાસ કરી અહેવાલ મંગાવ્યો છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, “ડાંગના ખેડૂતો રોપણી કરી રહ્યાં છે. હમણાં કે બિયારણ અને ખાતર ખેડૂતોને વિતરણ થઈ રહ્યું છે તે અંગે તપાસ કરાવી અહેવાલ મંગાવ્યો છે.”
ખેડૂતોનો અસંતોષ
આ પરિસ્થિતિથી ડાંગના ખેડૂતોમાં ભારે અસંતોષ વ્યાપી રહ્યો છે. તેમનો આરોપ છે કે વાવણીની ઋતુ પહેલાં જ જો સરકારી સહાય મળી ગઈ હોત, તો તેનાથી ઉત્પાદન ખર્ચમાં ઘટાડો થઈ શક્યો હોત અને પાકની ગુણવત્તા સારી બની શકી હોત. હવે વાવણી પછી મળતી સામગ્રી ખેડૂતો માટે નકામી છે અને સરકારી ભંડોળનો ભારે નાશ થઈ રહ્યો છે.
આગળની રાહ
જિલ્ળા પંચાયતની તપાસ અને અહેવાલ આગામી સમયમાં આ મુદ્દાની સ્પષ્ટતા કરી શકે છે. ખેડૂતોની માંગ છે કે ભવિષ્યમાં સરકારી યોજનાઓનું વિતરણ ઋતુ અનુસાર અને સમયસર થાય, જેથી તેનો ખેડૂતોને વાસ્તવિક લાભ મળી શકે અને સરકારી ભંડોળનો સદુપયોગ થઈ શકે.
