વાંસદાના સારા ગામ: પાણીની ટાંકી અને સોલાર પ્લાન્ટ તંત્રની ઉદાસીનતાથી ધૂળમાં

વાંસદા તાલુકાના સારા ગામમાં આશરે 8 વર્ષ પહેલા સરકારી યોજના હેઠળ બનેલી પાણીની ટાંકી અને 5 વર્ષ પહેલા લગાવેલો સોલાર પ્લાન્ટ તંત્રની ઉદાસીનતાને કારણે ધૂળ ખાઈ રહ્યા છે. સ્થાનિકોની અનેકવિધ રજૂઆતો છતાં, ચીખલી તાંત્રિક શાખા દ્વારા કોઈ નક્કર પગલાં લેવામાં આવ્યા નથી, જેના કારણે ગામલોકો પીવાના પાણીની સમસ્યાનો સામનો કરી રહ્યા છે.

પાણીની ટાંકીની સ્થિતિ

સારા ગામના ઝાડી ફળિયામાં આવેલી પાણીની ટાંકી 8 વર્ષ પહેલા લાખો રૂપિયાના ખર્ચે બનાવવામાં આવી હતી. આ ટાંકી 8 થી 10 ઘરોની પાણીની જરૂરિયાત પૂરી કરવા માટે બનાવાઈ હતી, અને તેની સાથે પાઇપલાઇન દ્વારા આજુબાજુના ઘરોને જોડવામાં આવ્યા હતા. જોકે, ટાંકીને વીજ જોડાણ આપવામાં આવ્યું ન હતું, જેના કારણે તે શરૂઆતથી જ નિષ્ક્રિય રહી. સ્થાનિકોના જણાવ્યા પ્રમાણે, ટાંકી ટૂંકા ગાળા માટે કાર્યરત રહી હતી, પરંતુ મોટર બળી જતાં તે બંધ થઈ ગઈ. ગામલોકોએ પોતાના ખર્ચે બે વખત મોટરનું રિપેર કરાવ્યું, પરંતુ સમસ્યાનું કાયમી નિરાકરણ ન આવ્યું.

સોલાર પ્લાન્ટની નિષ્ફળતા

પાણીની ટાંકીને વીજ પુરવઠો આપવા માટે, ચીખલી તાંત્રિક શાખા દ્વારા 5 વર્ષ પહેલા લાખો રૂપિયાના ખર્ચે સોલાર પ્લાન્ટ લગાવવામાં આવ્યો હતો. જોકે, સ્થાનિકોના જણાવ્યા પ્રમાણે, આ પ્લાન્ટ લગાવ્યો ત્યારથી બંધ હાલતમાં છે અને તેના પર ધૂળનું સ્તર જામી ગયું છે, જે દર્શાવે છે કે તેનું કોઈ જાળવણી કે ઉપયોગ થયો નથી. સરકાર દ્વારા સોલાર ઊર્જાને પ્રોત્સાહન આપવા માટે જાગૃતિ અભિયાનો ચલાવવામાં આવી રહ્યા છે, પરંતુ સારા ગામનો આ પ્લાન્ટ તંત્રની બેદરકારીનું ઉદાહરણ બની ગયો છે.

સ્થાનિકોની ફરિયાદો

સ્થાનિક રહેવાસી નિપુલભાઈ સી. ગામીતે જણાવ્યું, “પાણીની ટાંકી આશરે 8 વર્ષ પહેલા બનાવવામાં આવી હતી અને સોલાર પ્લાન્ટ પાંચેક વર્ષ પહેલા લગાવવામાં આવ્યો હતો. સોલાર પ્લાન્ટ લગાવ્યો ત્યારથી બંધ હાલતમાં છે. પાણીની ટાંકીના 8 કનેક્શન આપવામાં આવ્યા હતા. મારું ઘર ઊંચાઈ પર છે, જ્યાં પાણી ચડ્યું નથી. મોટર અને સ્ટાર્ટર બે વાર બળી ગયા હતા, જે ગામના લોકોએ રિપેર કરાવ્યા હતા. આ બાબતે ઘણી વાર અરજી કરી છતાં હજુ સુધી કોઈ અધિકારી આવ્યું નથી.”

સ્થાનિકોનું કહેવું છે કે તેઓએ લેખિત અને મૌખિક રજૂઆતો કરી છે, પરંતુ તેમની ફરિયાદો પર કોઈ ધ્યાન આપવામાં આવ્યું નથી. આ બાબત ગામલોકોમાં નિરાશા અને રોષનું કારણ બની છે, કારણ કે તેઓ પીવાના પાણીની મૂળભૂત સુવિધાથી વંચિત રહે છે.

તંત્રનો જવાબ

ચીખલી તાંત્રિક શાખાના ડેપ્યુટી ઈજનેર નિરાલીબેને જણાવ્યું, “તાંત્રિક શાખાએ ટાંકી અને સોલાર પ્લાન્ટ લગાવ્યો હતો. સોલાર પ્લાન્ટ લગાવ્યો ત્યારે તે ચાલુ હાલતમાં હતો. સોલાર બંધ છે એવી કોઈ રજૂઆત અમારી પાસે આવી નથી, અને સરપંચ લેવલથી પણ રજૂઆત આવી નથી. રજૂઆત આવે તો રિપેર થઈ જશે.”

આ જવાબ સ્થાનિકોના દાવાઓ સાથે વિરોધાભાસ દર્શાવે છે, જે સૂચવે છે કે ફરિયાદોની પ્રક્રિયામાં અથવા સંચારમાં કોઈ ખામી હોઈ શકે છે. આ બાબતે સ્પષ્ટતા અને તાત્કાલિક પગલાંની જરૂર છે.

ગામલોકો પર અસર

આ નિષ્ફળ પ્રોજેક્ટની સૌથી મોટી અસર ગામલોકોના રોજિંદા જીવન પર પડી છે. ખાસ કરીને, ઊંચાઈ પર આવેલા ઘરોમાં પાણીનો પુરવઠો પહોંચતો નથી, જેના કારણે રહેવાસીઓને પાણીની શોધમાં દૂર સુધી જવું પડે છે. આ સમસ્યા ખાસ કરીને ઉનાળાના મહિનાઓમાં વધુ ગંભીર બને છે, જ્યારે પાણીની માંગ વધે છે. સરકારી યોજનાઓનો હેતુ ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં જીવનધોરણ સુધારવાનો હોવા છતાં, સારા ગામનો આ અનુભવ દર્શાવે છે કે યોજનાઓનો અમલ અને જાળવણી એટલું જ મહત્વનું છે.

વિશ્લેષણ

આ ઘટના ગુજરાતના ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં સરકારી યોજનાઓના અમલીકરણ અને જાળવણીની ખામીઓને ઉજાગર કરે છે. ગુજરાત સરકારે સોલાર ઊર્જા અને પાણીના સંચય જેવા ટકાઉ ઉકેલોને પ્રોત્સાહન આપવા માટે નોંધપાત્ર પ્રયાસો કર્યા છે, જેમ કે Solar Power in Gujarat પરની માહિતી દર્શાવે છે. જોકે, સારા ગામનો અનુભવ દર્શાવે છે કે આવી યોજનાઓની સફળતા માત્ર ઇન્સ્ટોલેશન પૂરતી મર્યાદિત નથી, પરંતુ તેની નિયમિત જાળવણી અને સ્થાનિકોની ફરિયાદોના નિરાકરણ પર પણ નિર્ભર છે.

અન્ય ગામો, જેમ કે નવસારી જિલ્લાના ભાટ ગામે, પાણીની સમસ્યાને નવીન રીતે હલ કરી છે, જેનો ઉલ્લેખ BBC Gujarati ના અહેવાલમાં થયો છે. આવા ઉદાહરણો સારા ગામ માટે પ્રેરણા બની શકે છે, પરંતુ તેના માટે સરકારી સમર્થન અને સક્રિય હસ્તક્ષેપ જરૂરી છે.

ભવિષ્યની શક્યતાઓ

સારા ગામની સમસ્યાનું નિરાકરણ કરવા માટે નીચેના પગલાં લઈ શકાય:

1. તાત્કાલિક તપાસ: ચીખલી તાંત્રિક શાખાએ ટાંકી અને સોલાર પ્લાન્ટની સ્થિતિની તપાસ કરવી જોઈએ.
2. ફરિયાદ પ્રક્રિયાની સુધારણા: સ્થાનિકોની ફરિયાદો નોંધવા અને તેના નિરાકરણ માટે સ્પષ્ટ પ્રક્રિયા ઘડવી.
3. જાળવણી યોજના: ટાંકી અને સોલાર પ્લાન્ટની નિયમિત જાળવણી માટે બજેટ અને સ્ટાફની ફાળવણી.
4. સ્થાનિક સહભાગિતા: ગામલોકોને યોજનાઓના અમલીકરણ અને જાળવણીમાં સામેલ કરવા.

સારા ગામની પાણીની ટાંકી અને સોલાર પ્લાન્ટની દુર્દશા ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં સરકારી યોજનાઓના અમલીકરણની ખામીઓને ઉજાગર કરે છે. સ્થાનિકોની મૂળભૂત જરૂરિયાતો પૂરી કરવા માટે તંત્રની સક્રિયતા અને જવાબદારી જરૂરી છે. આ ઘટના એક ચેતવણી છે કે સરકારી યોજનાઓની સફળતા માત્ર નાણાકીય રોકાણ પૂરતી મર્યાદિત નથી, પરંતુ તેના નિયમિત જાળવણી અને સ્થાનિકોની સમસ્યાઓના નિરાકરણ પર પણ નિર્ભર છે.

સમસ્યાનો સારાંશ (ટેબલ)